COVID-19 (Yeni Koronavirüs Hastalığı) Nedir?
Yeni Koronavirüs
Hastalığı (COVID-19), ilk olarak Çin’in Vuhan Eyaleti’nde Aralık ayının
sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir
grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir
virüstür.
Salgın başlangıçta bu
bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edilmiştir.
Daha sonra insandan insana bulaşarak Vuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki
diğer şehirlere ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin diğer eyaletlerine ve diğer dünya
ülkelerine yayılmıştır.
Koronavirüsler,
hayvanlarda veya insanlarda hastalığa neden olabilecek büyük bir virüs
ailesidir. İnsanlarda, birkaç koronavirüsün soğuk algınlığından Orta Doğu
Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha
şiddetli hastalıklara kadar solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu
bilinmektedir. Yeni Koronavirüs Hastalığına SAR-CoV-2 virüsü neden olur.
Belirtileri
Nelerdir?
Belirtisiz olgular
olabileceği bildirilmekle birlikte, bunların oranı bilinmemektedir. En çok
karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli olgularda
zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir.
Nasıl
Bulaşır?
Hasta bireylerin
öksürmeleri aksırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır.
Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra
ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs
alınabilir. Kirli ellerle göz, burun veya ağıza temas etmek risklidir.
Kimler
Daha Fazla Risk Altında?
COVID-19 enfeksiyonu
ile ilgili şimdiye kadar edinilen bilgiler, bazı insanların daha fazla
hastalanma ve ciddi semptomlar geliştirme riski altında olduğunu
göstermiştir.
- Vakaların yüzde 80'i hastalığı
hafif geçirmektedir.
- Vakaların %20’si hastane koşullarında
tedavi edilmektedir.
- Hastalık, genellikle 60 yaş ve
üzerindeki kişileri daha fazla etkilemektedir.
Hastalıktan En Çok Etkilenen Kişiler:
60 yaş üstü olanlar
- Ciddi kronik tıbbi rahatsızlıkları olan insanlar:
- Kalp hastalığı
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Kronik Solunum yolu hastalığı
- Kanser gibi
- Sağlık Çalışanları
Çocuklar Risk
Altında Mı?
Çocuklarda hastalık
nadir ve hafif görünmektedir.
Çocuklarda şimdiye
kadar ölüm görülmemiştir.
Hamileler Risk
Altında Mı?
COVID-19 enfeksiyonu
gelişen gebe kadınlarda hastalığın ciddiyeti konusunda sınırlı bilimsel kanıt
vardır.
Bununla birlikte
mevcut kanıtlar COVID-19 enfeksiyonu sonrası hamile kadınlar arasındaki
hastalık şiddetinin, hamile olmayan yetişkin COVID-19 vakalarına benzer olduğunu
ve hamilelik sırasında COVID-19 ile enfeksiyonun fetüste olumsuz bir etkisi
olduğunu gösteren hiçbir veri olmadığını göstermektedir.
Şu ana kadar
COVID-19'un hamilelik sırasında anneden bebeğe bulaştığına dair de bir kanıt
bulunmamaktadır.
Korunma
Yolları Nelerdir?
Mümkün olduğu kadar
yurtdışına yolculuk yapılmaması önerilmektedir. Yurtdışına çıkışın zorunlu
olduğu durumlarda aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir:
Akut solunum yolu
enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler
Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) için de geçerlidir.
Bunlar;
· El temizliğine dikkat
edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun
olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya
antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
·Eller yıkanmadan ağız, burun ve
gözlerle temas edilmemelidir.
·Hasta insanlarla temastan
kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı).
·Özellikle hasta insanlarla veya
çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir
·Hastaların yoğun olarak
bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık
kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir.
·Öksürme veya hapşırma sırasında
burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin
bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere
girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi
maske kullanılmalıdır.
·Çiğ veya az pişmiş hayvan
ürünleri yemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.
·Çiftlikler, canlı hayvan
pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar
açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır.
·Seyahat sonrası 14 gün içinde
herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık
kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmelidir.
COVID-19 Enfeksiyonu için hangi antikorlara bakılır?
Covid-19 Enfeksiyonunda oluşan antikorları tespit etmek için
testler geliştirildi. Çeşitli analiz yöntemleri ile farklı antikor tipleri IgG,
IgM tipleri analiz edilebilmektedir.
COVID-19 IgM Antikor pozitifliği ne anlama gelir?
Corona Virus enfeksiyonuna karşı oluşan IgM antikorlarını saptayan
serolojik testden elde edilen pozitif sonuç, yakın zamanda kişinin
virüs ile karşılaşmış olunduğunu gösterir. Ancak enfekte hastalarda virüse
cevap olarak henüz antikor gelişmediği durumlarda negatif test sonucu elde
edilebilir.
COVID-19 IgG Antikor pozitifliği ne anlama gelir?
IgG antikorlarının pozitif saptanması COVID-19 enfeksiyonuna maruz kalınmış olduğunu gösterir. IgG Antikorunun pozitif seviyelere ulaşması genellikle bulgular başladıktan en az 10 gün sonrası gerçekleşir. IgG Antikoru pozitif olarak saptanan bir kişinin Corona enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin yanıt verdiği anlaşılmaktadır.